Współczesne płatności mobilne (np. BLIK) umożliwiają natychmiastowe przelewy na numer telefonu, działające 24/7. Kluczowym problemem jest jednak brak możliwości sprawdzenia pełnego numeru telefonu odbiorcy po wykonaniu przelewu. Banki maskują środkowe cyfry numeru (zwykle widoczne są trzy pierwsze i trzy ostatnie), powołując się na RODO oraz tajemnicę bankową. To utrudnia weryfikację ewentualnej pomyłki i dochodzenie roszczeń w reklamacji.
Charakterystyka systemu BLIK i mechanizm przelewów na numer telefonu
BLIK, zarządzany przez Polski Standard Płatności, pozwala płacić i wypłacać gotówkę bez karty. Jednorazowy 6‑cyfrowy kod jest ważny przez ok. 120 sekund, co ogranicza ryzyko nadużyć. Krótka ważność kodu znacząco minimalizuje ryzyko przechwycenia i nieuprawnionego użycia.
Najwygodniejszą funkcją są przelewy na telefon BLIK – środki trafiają do odbiorcy w kilkanaście sekund, bez konieczności podawania numeru rachunku. Wystarczy, że obie strony mają aplikację bankową z aktywną usługą i zarejestrowany numer.
Najważniejsze możliwości BLIKA w skrócie:
- płatności w sklepach stacjonarnych – podajesz kod BLIK na terminalu i potwierdzasz w aplikacji;
- płatności online – wpisujesz kod BLIK u sprzedawcy i akceptujesz w aplikacji;
- wypłaty/wpłaty w bankomatach i wpłatomatach – bez karty, z autoryzacją w aplikacji;
- przelewy na telefon – szybkie rozliczenia bez numeru konta;
- prośby o przelew – wysyłasz żądanie kwoty do znajomego i czekasz na akceptację;
- czeki BLIK – jednorazowe kody 9‑cyfrowe z dodatkowym hasłem i limitem wartości.
Przelew na telefon – jak to działa krok po kroku
Procedura wysyłki wygląda zwykle podobnie (w zależności od banku):
- Zaloguj się do aplikacji bankowej i wybierz „Przelew na telefon BLIK”.
- Wskaż odbiorcę z kontaktów (oznaczeni ikoną BLIK) lub wpisz numer ręcznie.
- Podaj kwotę i ewentualnie tytuł.
- Potwierdź operację (PIN/biometria).
- Odbiorca otrzymuje środki i powiadomienie w kilka–kilkanaście sekund.
Aby odbierać przelewy, zarejestruj numer w aplikacji banku (numer może być aktywny tylko w jednym banku jednocześnie).
Prośba o przelew
Możesz wysłać prośbę o przelew z kwotą i tytułem; odbiorca akceptuje lub odrzuca. Prośba wygasa po 72 godzinach.
Czeki BLIK
To 9‑cyfrowe kody do jednorazowego użycia, zabezpieczone hasłem, którym możesz podzielić się z inną osobą. Niewykorzystana część wartości wraca na konto. W danym momencie możesz mieć aktywny tylko jeden czek.
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo zapewniają: jednorazowy kod, krótki czas ważności, autoryzacja w aplikacji (PIN/biometria) i limity. Prośba o akceptację w aplikacji zawsze zawiera co najmniej kwotę i odbiorcę.
BLIK jest dostępny w aplikacjach wielu banków. Zakres funkcji i limity zależą od instytucji.
Przykładowe instytucje, w których znajdziesz BLIK:
- pko Bank Polski,
- mBank,
- ING Bank Śląski,
- Santander Bank Polska,
- Bank Millennium,
- Alior Bank,
- Bank Pekao SA.
Ograniczenia w dostępie do danych odbiorcy i konsekwencje
Po wykonaniu przelewu na telefon BLIK w historii widać jedynie zamaskowany numer odbiorcy (np. 123***789). To chroni prywatność, ale uniemożliwia pełną weryfikację adresata.
W sporach o pomyłki banki często uznają numer konta (widoczny po zaksięgowaniu) za główny identyfikator, co z perspektywy użytkownika nie pozwala potwierdzić, czy wprowadzony numer telefonu był prawidłowy. Powstaje asymetria informacji – bank widzi komplet danych, klient nie.
Co to oznacza w praktyce:
- utrudniona weryfikacja błędu po stronie nadawcy lub systemu,
- większe ryzyko nieporozumień przy transakcjach z osobami poznanymi wyłącznie online,
- trudniejsza i dłuższa ścieżka reklamacyjna,
- niższe poczucie kontroli i zaufania do usługi.
Mechanizmy ochrony danych osobowych (RODO) a BLIK
Maskowanie numeru jest uzasadniane zasadą minimalizacji danych i tajemnicą bankową: numer telefonu jest daną osobową odbiorcy i bank nie może ujawniać go osobie trzeciej bez podstawy prawnej lub zgody. Banki wskazują, że nadawca widzi wystarczający zakres danych do potwierdzenia operacji, a pełny identyfikator transakcji stanowi numer rachunku.
Krytycy zwracają uwagę na brak transparentności wobec nadawcy, który nie może sprawdzić danych, które sam wprowadził. Spór dotyczy tego, czy w tym kontekście numer telefonu jest danymi odbiorcy, czy raczej informacją transakcyjną wprowadzoną przez nadawcę.
Główne sytuacje, w których problemy eskalują:
- ręczne przepisywanie numeru z komunikatora,
- transakcje z osobą poznaną wyłącznie online,
- działanie pod presją czasu.
Możliwe kierunki usprawnień, które mogłyby pogodzić prywatność i kontrolę nad transakcją:
- krótkotrwały wgląd w pełny numer – widoczny dla nadawcy np. 15–30 minut po przelewie w celu autoweryfikacji;
- weryfikacja przed przelewem – potwierdzenie, że numer jest zarejestrowany w BLIK oraz wyświetlenie imienia/nazwiska lub maski nazwy odbiorcy;
- ujawnienie numeru w reklamacji – na wniosek klienta, z równoczesnym poinformowaniem odbiorcy, zgodnie z RODO i prawem bankowym.
Historia transakcji i informacje dostępne w aplikacjach bankowych
W historii BLIK znajdziesz zwykle następujące dane:
- data i godzina – precyzyjny moment zlecenia/przetworzenia;
- kwota i waluta – najczęściej PLN;
- tytuł przelewu – wpisany przez nadawcę lub nadany automatycznie;
- numer rachunku odbiorcy (NRB) – 26 cyfr widocznych po zaksięgowaniu;
- status operacji – zrealizowana, w toku, odrzucona/anulowana;
- identyfikator transakcji – wewnętrzny numer banku lub operatora płatności.
Numer telefonu odbiorcy pozostaje zamaskowany (widać tylko część cyfr), co umożliwia jedynie częściową weryfikację. Ten sam zakres informacji znajdziesz zwykle w potwierdzeniu PDF z aplikacji.
Wiele aplikacji oferuje filtrowanie historii po typie (np. przelewy na telefon), dacie, kwocie czy tytule. Warianty prezentacji mogą różnić się między aplikacją a bankowością internetową, lecz zakres kluczowych danych jest podobny.
Funkcja oznaczania kontaktów z książki telefonicznej, które mają aktywny BLIK, pomaga unikać błędów. Wybór odbiorcy z listy kontaktów znacząco redukuje ryzyko pomyłki przy ręcznym wpisywaniu numeru.
Praktyczne wskazówki, żeby zmniejszyć ryzyko błędów
Przed wysyłką warto pamiętać o kilku nawykach:
- kopiuj i wklejaj numer telefonu zamiast przepisywać,
- porównaj cyfry na początku i końcu numeru (co najmniej 3+3),
- korzystaj z „prośby o przelew” – odbiorca sam autoryzuje wpływ,
- używaj oznaczeń kontaktów BLIK w aplikacji banku,
- ustaw rozsądne limity i wymagaj autoryzacji powyżej niskich kwot.
Reklamacje i odzyskiwanie błędnie wysłanych środków
Reklamację składasz w banku, z którego wysłałeś środki (nie u operatora BLIK). Bank ma dostęp do danych i prowadzi postępowanie wyjaśniające.
Najczęstsze kanały złożenia reklamacji:
- formularz w aplikacji mobilnej,
- bankowość internetowa,
- infolinia lub czat,
- oddział banku.
Jak przygotować zgłoszenie (warto uwzględnić):
- datę i godzinę,
- kwotę i tytuł,
- częściowo widoczny numer telefonu odbiorcy,
- numer rachunku docelowego (jeśli widać w historii),
- zrzuty ekranu/potwierdzenie PDF,
- identyfikator transakcji (jeśli jest dostępny).
Terminy odpowiedzi wynoszą zwykle do 15 dni roboczych (w sprawach skomplikowanych do 35 dni). Bank może spróbować odzyskać środki (procedura odwołania przelewu), ale gdy transakcja była technicznie poprawna, wymagana jest zgoda odbiorcy. Jeśli odpowiedź banku Cię nie satysfakcjonuje, możesz zwrócić się do Rzecznika Finansowego lub skierować sprawę do sądu. Im szybciej zgłosisz reklamację, tym większa szansa na skuteczne wyjaśnienie i zwrot środków.
